De Week-van-de-Erfgooier van 12 t/m 19 oktober 2018

Foto:

De Week-van-de-Erfgooier van 12 t/m 19 oktober 2018
Dit najaar zal, voor de tweede keer, de Week-van-de-Erfgooier plaats vinden. De Week-van-de-Erfgooier wordt door de Stichting Stad en Lande van Gooiland – in nauwe samenwerking met het Goois Natuurreservaat – georganiseerd. Wederom zijn Gooise culturele instellingen, historische verenigingen, bedrijven en andere organisaties gevraagd om een activiteit te organiseren.

De Stichting Stad en Lande van Gooiland toont bijzondere archiefstukken, waaronder akten uit de 15de eeuw, die zijn ondergebracht in het Gemeentearchief Gooise Meren en Huizen in Naarden-Vesting. Aansluitend kan men een bezoek brengen aan het oude Stadhuis in Naarden-Vesting, waar nog het oorspronkelijke meubilair van het bestuur van Stad en Lande te zien is.
De Vereniging Vrienden van het Gooi organiseert in Geologisch Museum Hofland in Laren een lezing met excursie over ‘Het gebruik van de woeste gronden door de Erfgooiers’.
Het Goois Natuurreservaat geeft een speciale Erfgooierswandeling uit die speciaal in de Week-van-de-Erfgooier onder begeleiding van een gids gewandeld kan worden.
Aan het einde van deze week zal de Emil Ludenpenning worden uitgereikt aan de kenner van erfgooiers bij uitstek: dr. Anton Kos. De jaarlijkse uitreiking en Emil Ludenlezing geschiedt namens de Stichting Tussen Vecht en Eem, de Stichting Stad en Lande van Gooiland, de Stichting het Goois Natuurreservaat en de Vereniging Vrienden van het Gooi.

De Stad en Lande Stichting werd in 1977 in het leven geroepen door het laatste bestuur van de opgeheven Vereniging van Stad en Lande van Gooiland. Dit bestuur was ingesteld bij de Erfgooierswet van 1912, waardoor voor het eerst vertegenwoordigers van de Erfgooiers onder een onafhankelijke voorzitter leiding gingen geven aan de eeuwenoude organisatiestructuur, samen met vertegenwoordigers van de zes Gooise gemeenten.
De Stichting heeft tot taak het eeuwenoude archief te beheren en de geschiedenis van de Erfgooiers levend te houden.
De samenwerking met het GNR ligt voor de hand daar sedert 1933 een groot deel van de oorspronkelijk gemene gronden van de Erfgooiers binnen de Gooise gemeenten in haar eigendom worden beheerd. De aankoop gebeurde door financiële bijdragen van de provincie Noord-Holland, de stad Amsterdam en de werden gebruikt voor landbouw door de Erfgooiers en voor de woningbouw.
De bewerking van de gronden in het Gooi door onvrije landarbeiders gaat terug tot voor 900. In 1280 werd onder graaf van Holland – Floris V – bepaald dat alleen vrije mannelijke inwoners de woeste gronden, bestaande uit heide, bos, venen en stuifduinen, mochten gebruiken. Zij kregen het recht vee te laten grazen – oftewel ‘scharen’ – op de gemeenschappelijke gronden: de meenten. Dit gebruiksrecht werd uiteindelijk vastgelegd in schaarbrieven en alleen toegestaan aan meerderjarige Gooise mannen, die konden bewijzen af te stammen van boeren uit het Gooi, de Erfgooiers. Alleen scharende leden met een boerderij en vee hadden stemrecht. In de loop der tijd werd de groep van niet-scharende steeds groter en vond elders werk, al of niet buiten de regio. In 1971 stemden de scharende en de niet-scharende leden – wonende in het Gooi – in met de opheffing van de Vereniging. Er kwam hiermee, als laatste in Nederland, een einde aan gemeenschappelijk grondbezit door boeren.
Het bijzondere karakter van het Gooi wordt nog steeds bepaald door de overal herkenbare geschiedenis van de Erfgooiers en door het landschap van Engen en Meenten. Gedurende de Week-van-de-Erfgooier worden de inwoners van het Gooi extra gewezen op de achtergrond van hun unieke leefomgeving. Het volledige en actuele programma is te lezen op www.week-van-de-erfgooier.nl of te volgen op de facebookpagina: www.facebook.com/erfgooier/.